وی در پنجم ماه ۱۹۵۳ میلادی در شهر زاریا در ایالت کادونا، شمالِ غربی نیجریه به دنیا آمد. در سال ۱۹۷۹ در رشتهٔ اقتصاد از دانشگاه احمد بلولیسانس گرفت. پیش از دانشگاه دو سال در مدرسهٔ استانی عربی و چهار سال (۱۹۷۱–۱۹۷۵) در مدرسه معروف مطالعات عربی در کانو درس خوانده بود. آموزش اولیهٔ اسلامی-قرآنی را نزد علمای مختلف در حوزه‌های زاریا به پایان رسانده بود.
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | ابراهیم یعقوب الزَکزَاکی |
| تاریخ تولد | ۵ مهٔ ۱۹۵۳ (۶۴ سال) |
| زادگاه | زاریا نیجریه |
| محل زندگی | زاریا |
زکزاکی از بدو ورود به دانشگاه فعالیت سیاسی را آغاز کرد. سال‌های ۱۹۷۷ و ۱۹۷۸ میلادی دبیرکل انجمن دانشجویان مسلمان نیجریه در پردیس اصلی دانشگاه احمدو بود. سال ۱۹۷۹، معاون امور بین‌الملل کمیته ملی همین انجمن شد. چیزی به پایان دوران دانشجویی‌اش نمانده بود که در ایران انقلاب شد. هم‌زمان جنبشِ اسلامیِ نیجریه هم که تحت تأثیر روح‌الله خمینی بود، شکل گرفت.
زکزاکی از چهره‌های اصلی اعتراض‌های سراسری دانشجویی بود که می‌خواستند قوانین شرع در بازبینی قانون اساسی نیجریه لحاظ شود. فعالیت زکزاکی در دوران دانشجویی به دانشگاه محدود بود، اما بعد از فارغ‌التحصیلی به شهرها و روستاها گسترش یافت.
(بازداشت شیخ زکاکی و شیعیان عزادار در نیجریه)
نیروهای امنیتی نیجریه تعدادی از اجساد را به مکان‌های نامعلوم منتقل کرده‌اند. یک شاهد عینی گفته است در حمله اول به منزل شیخ که دیشب انجام شد پنجاه نفر کشته شدند اما آمار حمله دوم به منزل وی و حسینیه شیخ ابراهیم زکزاکی مشخص نشده است. در این حادثه چهارمین پسر شیخ زکزاکی هم به شهادت رسید.
به گزارش مشرق، این نیروها به فرماندهی رئیس ستاد ارتش نیجریه پس از وارد شدن به حسینیه، به روی عزاداران آتش گشودند. گفته می‌شود کاروان حامل رئیس ستاد ارتش نیجریه از این محل در حال گذر بود که بدلیل ازدحام جمعیت، کاروان نظامیان همراه وی از حرکت بازایستادند. شیخ زکزاکی رهبر جنبش اسلامی نیجریه در حال سخنرانی در مراسم بزرگداشت جان باختگان حمله تروریستی اخیر بوکوحرام بود که مورد حمله نظامیان قرار گرفتند.
این اتهام به شیخ زکزاکی در حالی مطرح شده است که شیعیان نیجریه بیش از 37 سال است که بدون هیچ‌گونه سابقه خشونت و درگیری در این کشور بصورت مسالمت‌آمیز در حال فعالیت هستند.
در همین حال، پس از تیراندازی نیروهای ارتش در اطراف منزل شیخ زکزاکی که به بازداشت شیخ منجر شد، گفته می‌شود شیخ «محمد توری» نفر دوم جنبش اسلامی نیجریه و «ابراهیم عثمان» سخنگوی این جنبش در این حملات ارتش به شهادت رسیدند. همچنین فرزند شیخ زکزاکی هم بنابر گزارش‌های اولیه منابع محلی در میان شهداست.
کشتار شیعیان مظلوم نیجریه در گذشته و در قریب به اتفاق مراسم مذهبی آنان در محرم و سایر مناسبت‌ها نیز رخ داده است. در مراسم عاشورای سال گذشته نیز نیروهای ارتش این کشور شیعیان عزادار حسینی را به رگبار بستند و بیش از 100 تن را به خاک و خون کشیدند.
شیخ زکزاکی چندین بار به اتهام فتنه و اخلال در نظم عمومی زندانی شده. زکزاکی در همه حکومت‌های نیجریه از اوباسناجو و شاجاری و بوهاری گرفته تا بابانگیدا و آباچا او را حبس کرده‌اند. روی‌هم رفته ۹ سال در ۹ زندان کشور به سر برده – از جمله زندان انوگو (۱۹۸۱–۱۹۸۴)، زندان پورت هارکورت، و زندان کادونا. سپتامبر ۲۰۰۹، حکومت آباچا وی را زندانی و مرکز اسلامی و محل سکونتش را در زاریا خراب کرد.
در روز ۱۳ دسامبر ۲۰۱۵ بر اثر حمله ارتش نیجریه به حسینیه بقیةالله و منزل، شیخ ابراهیم زکزاکی نیز زخمی شد و توسط ارتش دستگیر و زندانی شد. ارتش نیجریه علت را تلاش هواداران شیخ برای ترور رئیس ستاد ارتش نیجریه در منطقه زاریا اعلام کرد.
بر اساس حکم دیوان عالی نیجریه، شیخ زکزاکی رهبر جنبش شیعیان باید فوراً آزاد شود. این حکم توسط گابریل کولاول در دوم دسامبر سال ۲۰۱۶ صادر شد. در هنگام صدور حکم، وی استدلال مخالفان مبنی بر تحت حفظ بودن وی برای محافظت از وی را رد کرد.